Luyện dịch PALI

Đức Phật dạy bốn Chân nghĩa pháp (Paramatthadhamma): Tâm (Citta), Tâm sở (Cetasika), Sắc pháp (Rūpa) và Niết bàn (Nibbäna) là những pháp cần thiết và quan trọng để đưa đến mục đích tối hậu của người học Phật, tu Phật, đó là giác ngộ, giải thoát khỏi tử sinh luân hồi. Những giáo huấn của Ngài được lưu lại trong Tam tạng (Tipiṭaka) bằng Thánh ngữ Päli, rồi được chư vị Thánh Tăng cùng các đệ tử giữ gìn và trao truyền cho lớp lớp hậu bối đến tận ngày hôm nay.

Do vậy, để dễ dàng tiếp cận và thấu hiểu chính xác kim ngôn của Đức Phật trong Tam tạng, Chú giải (Ṭīkä), Phụ Chú giải (Anuṭīkä) mà không bị ảnh hưởng bởi tư kiến cá nhân cũng như những yếu tố khách quan khác từ các bản dịch thuật thì việc học tập ngôn ngữ Päli là rất cần thiết đối với những người con Phật. Bởi vì ba đời chư Phật đều sử dụng tiếng Päli để truyền bá giáo pháp, cho nên một khi thông thạo ngôn ngữ này chúng ta sẽ có nhiều thuận lợi trong việc góp phần duy trì Pháp học và Pháp hành, gieo duyên để được gặp Chánh Pháp ở kiếp này và vô lượng kiếp về sau cho đến ngày thành tựu đạo quả Niết bàn.

Tuy nhiên vì Päli là một Thánh ngữ, là ngôn ngữ của chư Phật nên việc học tiếng Päli cần phải có sự chỉ dạy đúng đắn từ những bậc thầy được đào tạo chính thống và người học phải có tinh thần tầm cầu Chánh Pháp mạnh mẽ, sự quyết tâm và tinh cần học hỏi lâu dài thì việc học đó mới đem lại những lợi ích thù thắng.

Năm 2019 chúng tôi đã biên soạn cuốn Päliveyyäkaraṇa Văn Phạm Päli dựa trên giáo trình của Ngài Tăng vương Thái Lan Somdej Phramahäsamaṇachao, đồng thời kết hợp một số điểm ở các sách bộ: Kaccäyanaveyyäkaraṇa, Moggallänaveyyäkaraṇa, Saddanītipakaraṇa, Padarūpasiddhi của chương trình nội điển ở quốc độ Phật giáo Miến Điện.

Với mục đích giúp cho các học viên hiểu rõ hơn và rành rẽ những kiến thức đã học từ quyển sách này, chúng tôi tiếp tục biên soạn sách Luyện dịch Päli – Việt, Việt – Päli. Trong đó, chúng tôi đưa vào những bài tập luyện dịch từ cấp độ dễ đến nâng cao đi kèm theo phần từ vựng và những cụm từ liên quan ở mỗi bài tập sẽ góp phần làm cho việc học và nghiên cứu được dễ dàng, để từ đó mỗi học viên sẽ cảm thấy tự tin và yêu thích hơn khi tiếp cận môn Thánh ngữ Päli này.

Tất nhiên việc giải các bài tập dịch xuôi và dịch ngược Päli – Việt, Việt – Päli này không phải là việc làm đơn giản và dễ dàng, người học cần phải có nhiều nỗlực tự thân cùng với tinh thần đam mê và một khả năng ghi nhớ khá tốt cũng như cần dành thêm thời gian đầu tư mới có thể nắm bắt được loại ngôn ngữ đặc biệt này. Bởi vì Thánh ngữ Päli là ngôn ngữ chuyển tải những Phật ngôn, Thánh ngôn và mỗi từ, mỗi câu đều có chứa chi pháp riêng – điều mà không một ngôn ngữ nào trên thế gian có được.

Trích một phần của mở đầu sách…

Huế, mùa hè 2020
Tường Nhân Sư